MOVE 2gether

Samen zonnepanelen plaatsen.

Zonnepanelen zelf geplaatst
Verslag van het hele proces om zelf je zonnepaneelsysteem aan te leggen.
(c) zomer/najaar 2012
Bijgewerkt: januari 2016


 


Internet is natuurlijk een ideale bron voor informatie.
Hoe werkt een zonnepaneel, wat kost het, wat levert het op en kan ik dat ook zelf aanleggen zijn vragen, die allemaal beantwoord kunnen worden door flink te googelen op internet.
Zelf ben ik uiteindelijk bij MetDeZon terecht gekomen, omdat zij korting geven als je je aansluit bij een zogenaamd “Collectief”.
Ik heb gekozen voor het Collectief Zondermeer, die slechts een eenmalig bedrag van € 25,- vraagt om je bij hen aan te sluiten.
Het geeft je direct recht op een korting van (in mijn geval, begin juli 2012) 19% op de aanschaf van een doe-het-zelf zonnepaneelpakket bij MetDeZon. Overigens gaat 3% daarvan naar het Collectief en krijg je zelf dus 16% korting op de materiaalkosten excl. BTW.
De percentages schommelen nog wel eens, dus goed informeren naar de laatste stand.

De uitlevering van het zonnepaneelpakket duurt via zo’n Collectief wat langer, in mijn geval 7 weken, maar de korting is de moeite waard.

Er is vanaf 2 juli 2012 ook nog een rijkssubsidie mogelijk van 15% op het materiaal (met een maximum van € 650,-) aan te vragen via Agentschap.nl onder indiening van de offerte van MetDeZon. Deze aanvraag verliep voor mij erg vlot. Na een week had ik al bericht dat de subsidie was toegekend en een week daarna stond er € 650,- op mijn rekening bijgeschreven. De enige verplichting is, dat je binnen een half jaar de zonnepanelen geplaatst moet hebben.


De 12 panelen van elk 300 Wp op de platdak-aanbouw van mijn woning. Samen goed voor 3600 Wp en een verwachte jaaropbrengst van tussen de 2600 en 3200 kWh.Wp = Watt-piek, het theoretisch maximale vermogen, dat geleverd kan worden. In de praktijk leveren de panelen tussen de 85 en 90% van de Wp-waarde aan kWh per jaar bij een optimale opstelling (dus ook geen enkele schaduw van bomen, schoorstenen, dakkapellen of andere obstakels).



De Wifi-datakit is een extraatje van de Omnik omvormers. Het geeft de opbrengstgegevens door naar een website van Omnik, zodat je online kunt zien wat je panelen opbrengen, zowel in getal als in grafiek. Er is zelfs al een gratis app te downloaden voor deze systemen.
Hoe werkt een zonnepaneelsysteem
Het principe is eigenlijk vrij eenvoudig. Het lijkt een beetje op de batterijen in je zaklantaarn:
je plaatst een aantal zonnepanelen in serie (plus aan de min van het voorliggende paneel, enzovoorts) en verbindt de eerste “plus” en de laatste “min” aan de omvormer die de opgewekte gelijkstroom omvormt naar 220 Volt wisselstroom.
Sommige omvormers, zoals die van mij, kunnen twee strengen zonnepanelen aan, waardoor het systeem efficienter kan werken i.v.m. bijvoorbeeld schaduwwerking op sommige panelen. Het verlies door schaduw op één paneel zet zich door op alle panelen in die streng, dus voorkom zoveel mogelijk schaduw.

De geproduceerde stroom wordt in de meterkast via een aparte groep teruggeleverd aan het net. Deze aansluiting is het enige, dat je niet zelf mag doen, maar door een erkend installatiebedrijf moet gebeuren. Als er voldoende stroom wordt opgewekt doet zich het “grappige” effect voor, dat de draaimeter (Ferrarismeter) terugloopt. Bij digitale meters wordt de teruggeleverde stroom apart gemeten.
Aan het eind van het jaar wordt dan de meterstand gebruikt om het “restbedrag” te verrekenen.

Mijn zonnepaneelsysteem
Ik heb gekozen voor montage op mijn platdak, omdat ik panelen op pannendaken vaak wat rommelig vind staan. Bovendien kan ik via de tussenruimtes wat makkelijker bij de panelen komen voor inspectie en eventueel wat onderhoud.
De panelen staan op aluminium jukken onder een hoek van 20° en gericht op het zuiden.
Het systeem bestaat uit:
● 12 Monocrystalline zonnepanelen, Sunrise solartech, 300 Wp (Chinees fabrikaat).
● 24 Eco Flatfix aluminium jukken, 20°.
● Omvormer Omniksol-4k-TL (Chinees fabrikaat), 2 strengen, DC-schakelaar en Wifi-datakit.
● De nodige Tyco Solar kabels (4 mm2) in zwart en in rood.
● De nodige MC4 connectoren (“mannetjes” en “vrouwtjes”) om de kabels te verbinden.
Dit hele doe-het-zelf systeem kwam mij (inclusief korting en subsidie) op ruim € 4700,- (aankoopdatum 24 juli 2012).

Daar komen nog wel wat aanvullende kosten bij:
● 17 m1 grondkabel van omvormer naar meterkast (YMvK-kabel, 3-aderig, 4 mm2).
● een krimptang voor de montage van de MC4 connectoren (zonder deze speciale tang is het bijna niet mogelijk om goede draadverbindingen te maken in de connectoren).
● 38 m1 slagvaste 5/8″ pvc-pijp voor doorvoer van de solarkabels op het platdak.
● de kosten van een installateur voor de aansluiting in de meterkast op een eigen groep is nog een stevige post geworden: in mijn geval € 374,- ook al door o.a. het vervangen van een oude ondeugdelijke aardlekschakelaar door twee nieuwe.
● betontegels als ballast op de Flatfix-jukken (meestal gratis verkrijgbaar via Marktplaats.nl).
● natuurlijk moet de € 25,- van het collectief “Meerzon” ook worden meegeteld.
● de huur vertikaal transport voor panelen en betontegels.

Al met al komt mijn installatie totaal op € 5300,-. Dat is € 1,47 per Wp. De verwachte opbrengst aan stroom zal tussen de 2600 en 3200 kWh per jaar uitkomen. Bij een energieprijs van € 0,23 en een jaarlijkse stijging van 2% zal de te verwachten terugverdientijd op ongeveer 6 à 7 jaar komen te liggen. Daarna wordt er winst gemaakt.
Voorlopige schattingen geven aan, dat zonnepanelen een levensduur hebben van 25 à 30 jaar en dat omvormers zo’n 10 jaar meegaan.

Het wachten is nu op de eerste jaaropbrengst.


Een overzicht van de paneelopstelling op mijn platdak. De “min”-kabel is zo veel mogelijk langs de andere leidingen gelegd om eventuele ongewenste inductiestroomlussen te voorkomen.
Belangrijke feiten en weetjes:
● Schaduw
Vermindering van opbrengst door schaduw op één paneel, levert diezelfde vermindering op bij alle overige panelen in dezelfde streng, ook al zijn die schaduwvrij. Het is dus zaak om de panelen zo schaduwvrij mogelijk op te stellen.
Er kan ook gekozen worden voor duurdere systemen, die per paneel de opbrengst genereren.
● Oriëntatie
De meest optimale orientatie op het zuiden ligt voor zonnepanelen op ongeveer 5° meer naar het westen in plaats van pal zuid.
Zie ook de grafische voorstellig hiernaast.
De schuinteopstelling van de zonnepanelen is in Nederland het meest optimaal bij 36°. Overigens zijn er slechts geringe minderopbrengsten voor hoeken van 15° of 60° (enkele procenten).
Bij kleine platte daken kan het soms zelfs gunstiger zijn om de panelen horizontaal te plaatsen (10% minder opbrengst). Er kunnen dan wel dubbel zoveel panelen op hetzelfde oppervlak omdat er geen rekening gehouden hoeft te worden met tussenafstanden i.v.m. slagschaduw van de ene rij op de volgende.

● Krimptang
MetDeZon levert bij het doe-het-zelf pakket geen krimptang voor de aansluitingen van de connectoren. Hoewel de tang € 56,- kost kan ik toch aanbevelen deze apart bij te bestellen, want daarmee maak je perfecte aansluitingen van de MC4 kabel aan de connectoren. De gevlochten binnendraad wordt strak binnen het metalen hulsje ingeklemd met naar binnen gebogen randjes.
Slechte verbindingen kunnen leiden tot extra weerstand of zelfs uitval en dat is zonde van de verloren gegane energie.
De tang is geschikt voor drie draaddiameters: 2,5 , 4 en 6 mm2.


Een close-up van de kabelconnectors. In het uiteinde van de metalen hulsjes wordt de gevlochten MC4 kabel met de krimptang ingeklemd. De uitstaande lipjes worden dan meteen netjes naar binnen gevouwen. Vervolgens wordt het metalen hulsje in de kunststof connector geschoven, tot die “klikt”. Daarna zit het definitief vast en is er “geen weg meer terug”.


De handige krimptang, geschikt voor draaddiktes van 2,5/4/6 mm2.


De meest optimale orientatie: 5° ten westen van zuid en een schuintehoek van 36°.
Afwijking tot aan ZW of ZO en hoeken van 15° tot 60° liggen allemaal nog binnen het gebied van 95% opbrengst.


● Uren volle zon
Gemiddeld ontvangen we in Nederland 1000 uren volle zon per jaar. Maar er zitten wel verschillen tussen de diverse plekken in Nederland.
Onderstaand kaartje laat zien dat het aantal uren volle zon afneemt van west naar oost. Bij opbrengstvoorspellingen moet je hiermee dus rekening houden.

● Levensduur zonnepanelen en omvormer.
In het algemeen gaan zonnepanelen zo’n 25 jaar mee, zo wordt door de leveranciers gesteld, mogelijk zelfs wat langer. We zullen moeten afwachten of dat ook uitkomt. Daarbij zal het rendement langzaam teruglopen (na 10 jaar van 90% naar 80%).
De omvormer kost momenteel ongeveer € 1250,- en daarvan wordt een levensduur verwacht van rond de 10 jaar, dus zal er tijdens de levensduur van de panelen 1 à 2 keer een nieuwe omvormer moeten worden aangeschaft. Het is dus niet alleen maar zorgeloos winst maken na de terugverdientijd van 6 à 7 jaar.
● Het werkt
Sinds 9 oktober 2012 draait mijn zonnepaneelsysteem en zag ik voor het eerst de electrameter terugdraaien en de eerste Watt(jes) binnenkomen. Erg leuk!
Inmiddels is de Wifi-kit ook ingesteld en kan de energieopbrengstbekeken worden vanaf 10.22 uur, 11 oktober 2012 .

N.B.
Voor degenen, die liever alleen “plaatjes kijken” heb ik een wat meer uitgebreidere fotoreportage gemaakt van begin tot eind van de montage.

● Tot slot
Het is gewenst om aan je netbeheerder (in mijn geval Enexis) door te geven, dat je een zonnepaneelinstallatie in werking hebt gesteld. Je kunt dat doen via de site www.energieleveren.nl. Je netbeheerder bekijkt dan of je meter geschikt is om energieteruglevering te registreren en zoniet, dan kan hij voorstellen om een zogenaamde “slimme meter” in je meterkast te plaatsen (wordt gratis gedaan), die keurig alle verbruikte, maar ook alle opgewekte kilowatturen bijhoudt. Als je bestaande meter wel de teruggeleverde energie meet mag je die ook houden. Ik heb voorlopig de voorkeur gegeven aan het behoud van mijn “ouderwetse” ferrarismeter, waarvan je de draaischijf en teller ziet terugdraaien bij een overschot aan energieopwekking.
Op den duur zullen echter alle Nederlandse meterkasten uitgerust worden met de slimme meters.
Ook je energieleverancier (in mijn geval De Nederlandse Energie Mij) kun je het beste even op de hoogte stellen van je energieteruglevering, zodat ze de terugval in electriciteitsverbruik direct begrijpen.
Wettelijk zijn energieleveranciers verplicht maximaal de eerste 5.000 kWh te “salderen” (= verbruik aan kWh en productie aan kWh van elkaar af te trekken en slechts het jaarlijkse overschot in rekening te brengen), sommige energieleveranciers hanteren ruimere grenzen, deze kun je navragen bij je energieleverancier.

Ook heb ik nog even bij mijn (onroerend goed) verzekering nagevraagd of de zonnepanelen meeverzekerd zijn en dat bleek het geval. Interpolisrekent daarvoor ook geen extra kosten, omdat in de voorwaarden staat dat “zonnepanelen niet risicoverhogend” zijn. Wel wordt er een notitie van gemaakt, dat in mijn onroerend goed een zonnepaneelinstallatie is opgenomen. Dus ook dat is nu netjes geregeld.

Ootmarsum, 11 oktober 2012.


Een jaar later: de stand van zaken
● Oktober 2013
Er is inmiddels een jaar verstreken en dus kunnen we een eerste jaaropbrengst publiceren.
De meterstand op 9 oktober 2012 om 16:00 uur: 67743
De meterstand op 9 oktober 2013 om 16:00 uur: 68165
Er is dus slechts 422 kWh bijgeleverd door het elektriciteitsbedrijf.
De opbrengst volgens mijn Omnik Wifi-datakit bedraagt in die periode 2880 kWh, hetgeen het volgende plaatje oplevert:

Periode van 9-10-2012 tot 9-10-2013:

Bij een kostprijs van € 0,23 per kWh betekent een opbrengst van 2880 kWh dus € 662,40 aan inkomsten.
Met deze opbrengst ben ik tevreden, temeer omdat in het najaar, winter en voorjaar er wat schaduw op mijn panelen valt door wat bomen van de buren en de hoge eiken aan de overkant van de rondweg.
Vergeleken met de maandelijkse standaardopbrengsten van de dichtstbij gelegen test-regio Hoogeveen (zie de website van Sideria) liggen mijn opbrengsten in die lage zonnestandperiode dan ook onder de norm. In de zomermaanden april, mei, juni en juli kom ik echter boven het gemiddelde uit.

De terugverdientijd is natuurlijk nog steeds moeilijk te bepalen, ook al omdat het onzeker is wat de toekomstige energieprijzen gaan doen. Prijsstijgingen van 7% per jaar, zoals sommige zonnepaneel-leveranciers hanteren, kun je wel vergeten. Er is de laatste tijd zelfs sprake van een te verwachten daling van de elektraprijzen!
Bij een gelijk blijvende elektraprijs en een beetje rente-opbrengst van het “verdiende zonnegeld” zal de terugverdientijd van mijn installatie tussen de 7 en 8 jaar komen te liggen. Mochten de prijzen toch nog wat gaan stijgen dan pakt dit uiteraard wat gunstiger uit.

Al met al ben ik een tevreden zonnepaneelbezitter!

 


En hoe het verder ging (met een totaal-overzicht)

 

Jaaroverzichten
Jaar
kWh
Stroomverbruik en Stroomopbrengst
%
in €
2012
3367
=100
 
162
4,8
37,26
2013
3259
=100
 
2877
88,3
661,71
2014
3001
=100
 
2912
97,0
669,76
2015
3137
=100
 
2977
94,9
684,71
Totaal-opbrengst :         €   2053,44